Categorie: Woord voor de Week

Deze tekst komt uit de eerste brief van Paulus aan de gemeente van Korinte (1 Kor 13:5), zoals weergegeven in de vorige Bijbelvertaling (NBG). In onze nieuwe NBV21 staat “Ze is niet zelfzuchtig”. Met die “ze” wordt gedoeld op de Liefde.

In de “Navolging van Christus” van Thomas à Kempis uit 1441 staat iets dergelijks, maar van een andere kant bekeken: “Velen zoeken heimelijk zichzelf in de dingen die zij doen, en zij weten het niet.”

Dat veel mensen er steeds op gericht zijn zelf beter te worden van wat ze doen, zelfs van hun ‘goede daden’, is niet zo bijzonder. Dat weten we wel en we zien het overal om ons heen, en, als we eerlijk zijn, ook in onszelf. Maar Thomas schrijft er nog iets achteraan: “en zij weten het niet”. Dat laatste vind ik wél bijzonder. Het is ook typerend voor het hele boek dat Thomas à Kempis geschreven heeft. Hij geeft er telkens blijk van dat hij over een verlegen makende grote mensenkennis – én zelfkennis – beschikt. Paulus schrijft in zijn loflied over de Liefde in 1 Korinte 13, dat zij zichzelf niet zoekt. Thomas, van de andere kant, schrijft dat veel mensen zichzelf wél zoeken – en zich daarvan niet eens bewust zijn. Zozeer is hun egoïstisch gedrag tot gewoonte geworden.

Als je niet eens kunt zien waar je zelf “heimelijk” mee bezig bent, hoe kun je dan ooit voldoen aan wat wel wordt aangeduid als de Gouden Regel? “Behandel anderen dus steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen.” In deze formulering staat de regel in de Bergrede (Matteüs 7:12). Laten we proberen om deze week vooral kritisch naar onszelf te kijken, en pas vanuit dat perspectief naar de ander. Dan kunnen we de ander liefhebben zonder heimelijk onszelf te zoeken. Ik wens je in dit licht een goede week toe!

Adriaan van Oosten

Gelukkig wie nederig van hart zijn,
want voor hen is het koninkrijk van de hemel.
Matheus 5:3

De tekst uit de bergrede zette mij de afgelopen tijd aan het denken. In de Herziene Statenvertaling staat het als volgt: Zalig zijn de armen van geest, want van hen is het Koninkrijk der hemelen.

Nederig van hart kan heel belangrijk zijn, als het daardoor betekent dat je bezit neemt van het koninkrijk van de hemel. Het raakte me persoonlijk, en ik ben gaan ontdekken wat Jezus bedoelde. En wat betekent het voor mij en het leven dat ik op dit moment leid. Het is meestal niet zonder reden dat dit mij persoonlijk raakt. Vaak betekent dit voor mij persoonlijk dat de Heer iets aanstipt waar ik mee aan de slag mag gaan.

Hoewel er verschillende uitleggingen zijn, denk ik zelf niet dat het gaat om armoede in de zin van materiële bezittingen en vermogen. Het gaat ook niet over je minderwaardig voelen of jezelf helemaal wegcijferen. Maar dat het gaat om een innerlijk houding

Hoe weten we of we nederig van hart zijn? Ik heb een aantal kenmerken gevonden waardoor je herkent of iemand nederig van hart is:

Hij/zij deelt graag zijn voordelen met anderen en houdt er niet krampachtig aan vast. (Filippenzen 2:4).

Zijn/haar streven is niet naar invloed bij mensen, maar verlangt ernaar dat mensen onder Gods invloed komen. (1 Korintiërs 2:1-5; 1 Korintiërs 9:19-23)

Hij/zij waardeert kostbare tijd, verspilt er niets van, blijft tegelijkertijd kalm en laat zich niet haasten (Efeziërs 5:16-17)

Hij/zij leeft met het doel het leven als een offer af te leggen. (Markus 10:45; Johannes 15:12-13)

Hij/zij maakt geen onderscheid en dient allen. Daarom gaat die net zo graag naar plekken van verdriet als naar plekken waar vreugde heerst. (Marcus 9:35; 1 Korintiërs 9:19-23; Romeinen 12:15-16)

Dit zijn een aantal kenmerken en er zijn er nog veel meer. Voor mij persoonlijk valt er nog veel te leren. Gelukkig is er de liefde en de genade van de Heer Jezus en als we zijn leerlingen zijn is er nog tijd om te leren.

Ik wens je een goede en gezegende week
Jeroen Veenstra

Bommen en granaten! Herken je dit? Ik hoop van niet. Bommen en granaten zijn weergaloos vernietigende wapens, die als je een aanval ervan al kunt navertellen diepe sporen in je leven achterlaten. Meestal lezen we er alleen over of zien er beelden van op diverse media. En op die manier zijn ze wel voortdurend aanwezig in ons leven. Oorlogen, en dreigingen van oorlogen zijn er volop. En soms komt het dichterbij als er granaten in een woonwijk tot ontploffing worden gebracht.

Bommen en granaten! Zelf schoot mij deze kreet ineens te binnen toen ik onlangs las uit het Bijbelboek Titus (hoofdstuk 3 vers 3), waarin ik las: ‘Ook wij waren eens onverstandig, ongehoorzaam, op de verkeerde weg, slaaf van allerlei begeerten en lusten. Ons leven stond in het teken van boosaardigheid en afgunst, we verafschuwden en haatten elkaar.’

Toen ik het las moest ik denken aan Kapitein Haddock uit ‘De avonturen van Kuifje’ van de Belgische striptekenaar en scenarist van stripverhalen Hergé (1907-1983). Kapitein Haddock had een opvliegend karakter en was een van de favoriete karakters van Hergé. In een interview zegt hij hierover: Kapitein Haddock vind ik de fijnste figuur, niet Kuifje zelf. Vroeger was Kuifje de enige figuur, met Bobbie; maar nu is hij de stille hoofdfiguur. De kapitein heeft ook fouten. Kuifje niet, hij is schematisch, Kuifje is een schema. De kapitein is veel levendiger, hij reageert zoals u en ik. (bron: Wikipedia)

Juist vanwege dat opvliegende karakter (zoals jij en ik? …) moest ik lezende uit Titus aan hem denken, en aan zijn veruit favoriete krachtterm ‘duizend bommen en granaten’. Wellicht kun je dan geneigd zijn te denken: nou, nou, moet dat nu zo? Maar bij mij riep het vooral herkenning op, want hoe vaak ben ik niet zelf ook opvliegend, of te snel veroordelend?

Te snel veroordelend: ‘Veroordeel niet te snel, wij zijn allen feilbaar’. Een krantenkop ongeveer in diezelfde periode: in het NRC van 27 oktober jl. vragen Onno van Aerden en Joost Röselaers zich af waar de vergevingsgezindheid blijft? Iedereen maakt fouten. Zij verhalen over de almaar korter worden lontjes in het publieke debat, in de media. En over de soms desastreuze gevolgen van “ons land van niet alleen maar koopmannen, maar ook van dominees.” Na de situatieschets van “een dolgedraaide online oordelenmachine” volgt – plots – een draai: naar de stelling dat “traditionele zielenherders – anders dan veel sociale media-predikers van nu – zich lieten inspireren door een verhaal waarin veroordeling niet voorop stond. De kern van het Bijbelse verhaal is immers een nieuw begin, niet de ondergang in het oordeel. Als aan Jezus gevraagd wordt of een vrouw die op overspel betrapt is, overeenkomstig de wet gestenigd moet worden, antwoord hij nadat hij een lange stilte heeft laten vallen: wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. En vervolgens, als iedereen met zijn mond vol tanden staat en niemand een steen heeft gegooid, laat hij de vrouw heengaan. “Ga heen, zondig vanaf nu niet meer!” ‘.

Herken je de draai die hiervoor geschetst is? De draai van veroordelen en opvliegendheid naar genade en een nieuw begin? Terug naar Titus, hoofdstuk 3, vers 4: ‘Maar toen zijn en mensenliefde van God, onze redder openbaar geworden’. Ik zou zeggen: lees dat laatste hoofdstuk uit Titus nog eens rustig na, en ik hoop dat je er nieuw kracht uit put.

Herken je het (?): Bommen en granaten ….

Adriaan Roskam

Waarlijk, diepzinnige woorden maken iemand niet heilig en rechtvaardig, maar een goed leven maakt hem geliefd bij God. (Thomas van Kempen)

En wat is een goed leven?

Niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten
en nederig de weg te gaan van je God. (Micha 6:8)

Ik overdenk de woorden van de vorige week.
In deze week was het feest van Allerheiligen en het feest van Allerzielen.

Heilig klinkt al snel zeer apart. Thomas á Kempis  is nooit heilig verklaard, hij is wel een groot inspirator voor zowel katholieken als protestanten met name door zijn oproep tot een sobere levensstijl. Er is niets op tegen, lijkt mij, dat sommige mensen als voorbeeld worden gesteld voor ons in hun navolging van Christus.

Heilig, volledig zonder zonde is geen mens. Heilig, eerbiedwaardig is ieder leven. Het leven van hooggestelden en het leven van de geknielde stratenmaker. Heilig dat leven: doe recht, wees trouw en ga daarin nederig de weg van God.

Zo mogen we de mensen volgen die het ons hebben voorgedaan.
Zo mogen we oog hebben voor wie met de ziel onder de arm loopt.

Corina Terlouw

Een paar weken geleden heb ik je geschreven dat ik van plan ben een aantal Woorden voor de Week te kiezen uit Navolging van Christus van Thomas van Kempen – een boek uit 1441. Wat hebben wij als 21ste-eeuwers te maken met een monnik uit de Middeleeuwen? Meer dan je denkt, want bij alle enorme technische en andere veranderingen en ontwikkelingen van de laatste twee eeuwen, zijn mensen in de kern niet veranderd. De verhalen in de Bijbel zijn nog veel ouder dan de Middeleeuwen, en wat kunnen we daar niet veel uit herkennen voor ons eigen leven! Ik denk dat dat ook geldt voor het boekje van Thomas van Kempen. Let maar op.

Voor deze week heb ik de keus laten vallen op de volgende spreuk:

Waarlijk, diepzinnige woorden maken iemand niet heilig en rechtvaardig, maar een goed leven maakt hem geliefd bij God.

Ik moet eerlijk zeggen dat dit woord mij als schrijver van Woorden voor de Week ook persoonlijk raakt. Want waar ben ik op uit? Juist, op het schrijven van “diepzinnige woorden”, woorden waar jij als lezer echt even over moet nadenken. Als dat lukt, kan ik tevreden zijn. Toch? Nou eigenlijk niet, want juist dit woord stelt daarbij een kritische vraag: “Alles goed en wel, die wijze woorden van jou – maar vind je nu zelf dat je daardoor een goed leven leidt?” Nee, natuurlijk niet – maar wat is dan dat “goede leven”? Je kent misschien wel een paar antwoorden die de Bijbel op die vraag geeft. Ik noem er een, en wel het bekende vers Micha 6:8. Ook daar wordt gezegd dat je wel weet wat de HEER van je wil:

Niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten
en nederig de weg te gaan van je God.

Er is niets op tegen dat wij soms ons best doen om diepzinnige woorden te spreken en te schrijven, maar laten we niet vergeten onszelf en elkaar daarbij steeds de vraag te stellen: “Komt die ander, en kom ikzelf,  met die woorden dichter bij het goede leven?” Die vraag maakt de lezer, maar vooral ook de schrijver, nederig. Laten we deze week in die geest proberen, voor zover dat van ons afhangt, een goed leven te leiden.

Adriaan van Oosten

Ik ben een fan van koning Hizkia uit de Bijbel. Ik bewonder zijn vastberadenheid om alle afgodsbeelden en diensten te vernietigen en te beëindigen, zodat het volk en het land zich weer volledig op de God van Abraham, Isaak en Jakob kunnen richten. De keuze van Hizkia was goed, maar ook spannend. Hoe zou het volk reageren? Ze waren inmiddels gewend om bij verschillende gelegenheden verschillende goden te vereren. Nu was er echter nog maar één onzichtbare God die alleen in Jeruzalem vereerd kon worden. Hizkia herstelde de dienst in de tempel van Salomo. Je zou denken dat, nu hij dit allemaal deed, het vast goed zou gaan met hem en zijn land. Maar toch werd Israël bedreigd door de grootste legermacht van die tijd.

Er zijn veel lessen te halen uit het Bijbelverhaal van koning Hizkia. Ik licht er vandaag één uit waar ik kort op wil inzoomen.

Geloof en vertrouwen
Ondanks zijn menselijke tekortkomingen toonde Hizkia een diepgaand vertrouwen in God, vooral in tijden van crisis. Het grootste leger van die tijd besloot om Israël aan te vallen. Ze hadden het gemunt op Jeruzalem, net na de hervormingen waarbij het volk van Israël alleen in Jeruzalem God mocht aanbidden. De legerleiding van het Assyrische leger speelde daarop in. Ze begonnen Hizkia en zijn hervormingen bij het volk in diskrediet te brengen om zo de mensen onzeker te maken en tot opstand aan te zetten. Ze riepen dingen als: “Waar zijn jullie godsbeelden en jullie altaren? Hoe kun je nou een god aanbidden op één plek, en die god is dan ook nog eens onzichtbaar?”

Hizkia en zijn mensen hielden stand. Ze legden de aanvallen voor aan de God van Israël door middel van gebed en vasten. En God greep wonderbaarlijk in. Op een nacht versloeg een engel van de Heer het Assyrische leger, en ze sloegen op de vlucht. God deed het werk.
Door geloof en volharding overwon koning Hizkia, samen met het volk van Israël, de grote legermacht.

Ik wil je hiermee bemoedigen. Als je strijdt of moeilijkheden ervaart, zullen er gedachten komen waarin je je afvraagt waar je het allemaal voor doet, of als mensen met goedbedoelde woorden proberen je af te houden van de beloftes die God je heeft gegeven.

Houd vol! God is en heeft het antwoord!

Ik moedig je aan om het hele verhaal van Hizkia te lezen.
Het staat in: 2 Koningen 18-20 en Jesaja 38-39.

Jeroen Veenstra

De actualiteit haalt me in. De situatie in Israël en de Gazastrook is verschrikkelijk. Onschuldige mensen worden door bloeddorstige terroristen verwond, gegijzeld, gedood. Represailles treffen ook weer onschuldige mensen. Er is geen enkel excuus voor de terreurdaden waarmee Israël werd en wordt getroffen. Een vroom woord, een ernstige overdenking. Dat klinkt zo snel goedkoop, gezeten op veilige afstand. We horen het luchtalarm niet, we zien de bommen niet, we voelen de inslagen niet.

Op alle momenten kunnen we niet anders dan herhalen wat ons is voorgezegd. De woorden van een volk dat door de woestijn trekt en niet weet waar of wanneer de reis eindigt. Dat toch, met alle twijfels, verzet, ongeloof, of dwaling, zich de belofte herinnert. Woorden die getuigen van se daden van de God van Israël, Vader van Jezus Christus. Die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat varen de werken zijner handen. Dat is – tegen je eigen aarzelingen in gaan, tegen wat afhoudt van wat vrede brengt, tegen ons eigen ongeloof – hoeren naar de stem die het lijden ziet en die niet vergeet de misdaden en de moordenaars.

Terrorisme moet bestreden worden. Nooit mag geaccepteerd worden dat kwaad en moord vrij baan krijgen. Bondgenoten zijn nodig die de strijd tegen terreur ondersteunen. Amalek moet vernietigd worden (Exodus 17: 8-16). Wees dan bondgenoten van het licht:

Maak geen ophef van een loos gerucht,
leen je hand niet aan de boosdoener
om een getuige van geweld te worden.
Ga niet achter een meerderheid aan om kwaad te doen;
Antwoord om een menigte niet zo
Dat je afbuigt achter een meerderheid aan
en ombuigt!

Zie, ik zend een engel voor je aanschijn uit
om over jou te waken op de weg,
en om je te doen komen
in het oord dat ik heb gegrondvest.

Wees waakzaam voor zijn aanschijn
en hoor naar zijn stem,
wees niet weerspannig tegen hem;
want hij vergeeft uw misstappen niet,
want mijn naam is in zijn binnenste.

Want als je horende hoort naar mijn stem
en doen zult
al wat ik zal spreken,
zal ik de vijand zijn van jouw vijanden
en benauwen wie jou benauwen.

Exodus 23: 1-2, 20-22

André Verburg